Cỏ hương bài hay cỏ hương lau là một cây cỏ trong dòng cỏ Vetiver (danh pháp hai phần: Chrysopogon zizanioides, đồng nghĩa: Vetiveria zizanioides). Là một loài cỏ sống lâu năm thuộc họ Hòa thảo (Poaceae), có nguồn gốc từ Ấn Độ. Tên gọi cỏ vetiver có nguồn gốc từ tiếng Tamil. Các tài liệu cổ bằng tiếng Tamil có chủ đề tiếp cận việc sử dụng cỏ vetiver cho các mục đích học tập.
Nguồn gốc, đặc điểm của cỏ Vetiver
Theo Wikipedia tiếng Việt thì Cỏ Vetiver tại Việt Nam còn có tên là cỏ hương bài hoặc cỏ hương lau. Có tên pháp luật là: Vetiveria zizanioides, đồng nghĩa là Chrysopogon zizanioides. Hiện nay đã được trồng rất phổ biến ở Tỉnh Thái Bình nhằm mục tiêu sản xuất dầu thơm.
Cỏ cỏ Vetiver có tên khoa học Vetiveria Zizanioides L. thuộc họ Graminae. Họ phụ Panicoideae, tộc Andropogoneae, tộc phụ Sorghinae.
Theo các kết quả nghiên cứu gần đầy thì cỏ Vetiver được phát hiện 12 điểm giống nhau. Trong đó có 2 loài cỏ Vetiver phổ biến đã được trồng để bảo vệ đất là V. zizanioides và Vetiveria nigritana. Trong đó, loài V. nigritana phân bổ ở những vùng khô hạn, còn loài V. zizanioides hiện diện trong vùng đất ẩm thực.
Trong bài viết chúng ta đề cập đến loài Vetiveria zizanioides vì được trồng khá phổ biến tại Việt Nam.
Đã có hai loại gen của loài Vetiveria zizanioides và đang được sử dụng nhiều:
Kiểu gen Bắc Ấn Độ: Là loại cỏ hoang dại. Có đặc điểm là được trồng bằng hạt.
Kiểu gen Nam Ấn Độ: Là loại cỏ có khả năng tạo màu cho đất thấp và là loài bất thụ trồng trồng bằng thân.
Hiện nay, Giống cỏ Vetiver được trồng rộng rãi ở Việt Nam có nguồn gốc từ Philliphin hoặc Thái Lan. indline Nam Ấn. Có một điểm đặc biệt khác là dòng Bắc Ấn không có hoa kết hạt và người ta thường gọi là cỏ Vetiver.
Những đặc điểm nổi bật của cỏ Vetiver
- Cỏ Vetiver dạng thân cứng, chắc, đặc, cứng và hóa gỗ. Phân vùng thành bụi đặc biệt. Từ gốc rễ mọc ra rất nhiều ở các hướng.
- Thân cỏ mọc thẳng, có chiều cao trung bình 1,5-2m. Phần thân trên không phân nhánh, phần dưới nhánh rất mạnh.
- Lá thu gọn, khoảng dài 45-100cm, khoảng rộng 6-12mm. Đọc theo lá có răng cưa sắc.
- Rễ là phần quan trọng nhất của cỏ Vetiver.
- Hệ thống cỏ cỏ vetiver không mọc trải rộng . Mà có đặc điểm là cắm thẳng vào sâu trong đất. Bao gồm cả rễ rễ chính, rễ thứ cấp hoặc rễ dạng sợi. Rễ có khả năng mở rộng đến 3 – 4m, phát triển rộng đến 2,5m sau vài năm trồng.
- Cỏ Vetiver thích ứng với sự biến động thời tiết cực kỳ cao. Đặc biệt là có khả năng chịu hạn hán kéo dài, lũ lụt, ngập lụt. Trong một số trường hợp có khả năng chịu ngập kéo dài đến 45 ngày ở luồng nước sâu 0,6 – 0,8m.
- Có khả năng thích nghi rộng rãi cho nhiều vùng sinh thái khác nhau. Có khả năng sinh hoạt tốt ở các vùng đất khắc nghiệt. Do đó cỏ được trồng mục tiêu chống mòn mòn, xói lở đất để bảo vệ đất đai hoa màu.
Sự hấp thụ kim loại nặng có trong cỏ Vetiver
Quá trình hấp thụ kim loại nặng trong cỏ Vetiver có thể chia làm 3 nhóm:
- Rất ít As, Cd, Cr và Hg được rễ hấp thụ được chuyển lên thân lá. Search from 1-5%.
- Một lượng Cu, Pb, Ni và Se do rễ hấp thụ được chuyển lên thân lá. Search from 16-33%.
- Zn được phân bố đồng đều ở thân lá và rễ. Có thể sử dụng 40%.
Các ứng dụng của cỏ Vetiver
Cỏ Vetiver có rất nhiều ứng dụng trong nông nghiệp, xây dựng, môi trường… Cụ thể như sau:
- Cỏ Vetiver phù hợp với các loại đất có độ chua, độ mặn, độ phèn cao, có hàm lượng Na và Mg cao.
- Cỏ Vetiver phù hợp với đất và nước có hàm lượng Al, Mn cao . Đặc biệt là vùng đất nước có những loại kim loại nặng như As, Cd, Cr, Ni, Pb, Hg, Se và Zn.
- Cỏ Vetiver phù hợp với đất có hàm lượng chất dinh dưỡng cao.
- Cỏ Vetiver có khả năng phân hủy một số hợp chất hữu cơ liên quan với thuốc trừ sâu, thuốc trừ cỏ.
- Cỏ Vetiver có thể hồi phục rất nhanh sau khi bị ảnh hưởng hạn hán, giá lạnh, cháy, nhiễm mặn. Hoặc trong trường hợp những điều kiện bất lợi sau khi những điều kiện này kết thúc.
- Cỏ Vetiver có khả năng hấp thụ một lượng lớn N và P hòa tan trong nước thải.
- Cỏ Vetiver có khả năng chịu đựng nồng độ thuốc trừ sâu, thuốc trừ cỏ cao.
Có thể tham khảo ứng dụng của cỏ Vetiver ở Video sau:
Ứng dụng cỏ Vetiver trong xử lý nước thải công nghiệp
Một số minh họa cụ thể ứng dụng cỏ vetiver trong xử lý nước thải
- Tại Australia 1,4 triệu lít nước thải/ngày tại một nhà chế tạo tiền lương. Và 1,4 triệu lít nước thải/ngày tại một lít sản phẩm sản xuất thịt bò (Smeal et al., 2003).
- Tại Srilanka, xử lý nước thải nhà sản xuất pin, bóng đèn, mực Mn, Fe, Cu, Zn, Pb, 30-50%
- Tại Úc và Trung Quốc, cỏ Vetiver được trồng trên các bãi rác và lấy luôn nước thải để tiền.
- Xử lý nước thải chăn nuôi: Trung Quốc là nước nuôi nhiều lợn nhất trên thế giới. Xử lý nước thải ở các trại lợn là một trong những vấn đề căng thẳng nhất ở khu vực đông dân cư tại đất nước này. Vấn đề đã được giải quyết bằng cách sử dụng cỏ vetiver tạo ra các vùng đất ngập nước, chất thải được phân hủy lớn tại các đồng cỏ ngập nước này và môi trường chất lượng đã được cải thiện.
- Chặn bùn đất và các chất hóa nông nghiệp bị rửa trôi từ đồng ruộng. Ở Thái Lan, một số thí nghiệm tại Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hoàng gia Huai Sai (tỉnh Phetchaburi) cho thấy. Cỏ Vetiver trồng thành nhiều hàng theo đường đồng trên đất dốc có tác dụng như một đập nước sống.
Ước tính 3,5ha cỏ Vetiver có thể xử lý 4 triệu lít mỗi tháng . Trong mùa hè và 2 triệu lít mỗi tháng trong mùa đông .
Tại Việt Nam, ứng dụng cỏ Veriver trong xử lý nước thải như thế nào?
- Ở Việt Nam bước thử nghiệm đầu tiên tại nhà sản xuất máy biến sóng. Kết quả phân tích cho thấy, hàm lượng Nitơ tổng hợp trong nước thải giảm 88% sau 48 giờ và giảm 91% sau 72 giờ, hàm lượng Phốtpho tổng giảm 80% sau 48 giờ và 82% sau 72 giờ. (Lưu Thái Danh và cộng sự, 2006).
- Một số đầm hồ nuôi cá ở đồng bằng sông Cửu Long
- Nước thải từ một doanh nghiệp sản xuất giấy ở Bắc Ninh
- Máy phân tích Hà Bắc
Ứng dụng cỏ Vetiver trong quá trình xử lý ô nhiễm và bảo vệ đất
Trồng cỏ cỏ Vetiver bảo vệ đất
Ổn định tốc độ đường cao, đường xe lửa:
Với ưu điểm là chi phí cực kỳ thấp, thông thường chỉ bằng 15% nên với các biện pháp kỹ thuật khác như: bê tông, rọ đá. Tuy nhiên có rất nhiều ưu điểm vượt trội như: đơn giản, hiệu quả cao, dễ dàng duy trì hiệu quả sinh học trong các công trình chống xói trụ, tường cống, kênh tiêu nước.
Có hiệu quả đặc biệt trong trường hợp chống muỗi mòn tại các tia lửa xe lửa.. Do di chuyển trên các địa bàn phức tạp nên dễ bị sa lầy, mòn mỏi nguy hiểm.
Ổn định đê điều trong Nông nghiệp:
Một số dự án đã phát triển như: Ổn định đê điều ven sông ở Đồng bằng Sông Hồng và Đồng bằng Sông Cửu Long để chống mòn và thoát bão, lũ lụt ở vùng đê ven biển. Đối với các loại cây gỗ khác luôn là mối đe dọa chắc chắn đối với các bờ đê thì cỏ Vetiver với hệ thống rễ có khả năng liên kết thành cấu trúc bền vững. Sự giảm thiểu tối đa thời gian đã mòn.
Ổn định các khung trên sườn dốc
Đương nhiên bảo vệ tránh quá trình mòn mòn tại các luống đất trồng cây lương thực hoặc cây ăn quả có giá trị cao. Đặc biệt trên những vùng đất trước đây đốt cháy làm lan tràn nay đã thoái hóa. Khi trồng cỏ Vetiver ở sườn dốc thì cỏ sẽ phát triển thành một hệ thống chống chịu. Đảm bảo phục hồi những khu đất bị mòn mạnh và làm giảm sự mòn mòn này trong thực tế.
Ổn định Sông, kênh phóng, đường thủy
Sự lưu thông của tàu bè, thuyền máy trên các châu thổ sông chính. Đặc biệt là châu thổ sông Mêkông thì thường tạo thành sóng và gây phiền muộn và hụt hẫng rất nguy hiểm. Khi trồng cỏ Vetiver ở hai bên bờ sông, kênh Rạch thì sẽ làm giảm sự mòn mòn và hụt hẫng do lưu thông nguy hại ra.
Đất ổn định và kiểm soát mòn mòn
Kiểm soát mòn mòn và ổn định các khu vực thoát nước, các kênh, dòng nước là đất chua . Một số dự án đã phát triển như ở Bãi Sậy– Đồng Tháp ở châu thổ sông Mê Công.
Kiểm tra mòn mòn do lũ lụt
- Bảo vệ đất và phục vụ mùa thiệt hại do lũ lụt. Đặc biệt ở những vùng thường xảy ra lũ lụt và vùng đất thấp.
- Đối với các vùng đất trồng lúa: Cố định đê điều, kênh phú tiêu, cải tạo đất chua và mặn.
Đối với vùng đất trồng mía: Bảo vệ đất và giữ ẩm, giữ phân bón và hóa chất trong đất, ổn định các đê điều, kênh trợ tiêu, cải tạo đất chua và mặn. - Đối với vườn cây ăn quả và vườn cây công nghiệp. Đảm bảo duy trì nước ở vùng khô và bảo vệ đất ở các sườn dốc.
- Đối đầu với đất Thảo nguyên, điền điền, rừng. Có khả năng Cố định mương rãnh, cố định bờ dốc, điều tiết dòng chảy và lan rộng dòng nước.
- Bảo vệ trang trại và đường làng. Khả năng ổn định các đường này để chống lũ lụt và tổn hại giao thông.
- Bảo vệ nước, các thứ tha tiêu:. Đảm bảo giữ vững các công trình đất và tường chắn bằng bê tông.
- Bảo vệ Ao ở trang trại và làng xóm: Lọc cạn để chứa bùn và rác thải từ các khu vực xung quanh có thể gây nhiễm trùng hoặc làm nước cung cấp.
Bảo vệ cơ sở hạ tầng ở những vùng ngập lụt và vùng thấp. - Ổn định đê điều, bờ sông, đường bồi qua các vùng bị ngập, kênh đào, tiêu nước.
- Bảo vệ Ao hồ nuôi trồng thủy sản: Ổn định đường và bờ biển, giữ môi trường đất ẩm để khử chất thải gây nhiễm ô nhiễm.
Kết luận
Ứng dụng cỏ Vetiver xử lý nước thải và đất ô nhiễm ô nhiễm là một công nghệ xử lý thực sự mới và sáng tạo. Hiện nay là giải pháp rất có triển vọng đáp ứng được mọi yêu cầu cần thiết.
Đây là pháp biện đơn giản, dễ làm, rất kinh tế, hiệu quả, sử dụng cây xanh một cách rất tự nhiên. Quan trọng hơn là sản phẩm phụ của nó còn có thể dùng vào nhiều công việc khác như làm nguyên liệu thủ công nghiệp, làm công thức ăn gia mạ, lừa nhà, làm chất đốt, che phủ đất, nấu thành mùn làm phân hữu cơ…
Do hiệu quả cao, đơn giản, kinh tế, hệ thống cỏ Vetiver đã được ứng dụng tại hơn 100 nước trên thế giới. Từ các vùng nhiệt đới đến nhiệt đới, trong công việc xử lý nước thải cỏ thành thị, nông thôn, khu công nghiệp và phục hồi những vùng mỏ đã khai thác.
Liên hệ:
Nam Hưng hào là đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực vệ sinh công nghiệp, mang đến giải pháp làm sạch toàn diện cho mọi không gian từ văn phòng, nhà vườn đến các khu vực công cộng. Với đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, được đào tạo bản cùng hệ thống máy móc, thiết bị hiện đại, Nam Hưng cam kết cung cấp dịch vụ nhanh chóng, hiệu quả và an toàn. Chúng tôi sử dụng các loại hóa chất chuyên dụng, thân thiện với môi trường để đảm bảo không gian sống và làm việc của quý khách luôn sạch sẽ, trong lành.
